Με πολλά έθιμα και παραδόσεις ετοιμάζονται οι άνθρωποι σε όλα τα
μέρη της Ελλάδας να υποδεχτούν τη γέννηση του Θεανθρώπου. Όλες οι πόλεις και τα
χωριά θα φορέσουν τα γιορτινά τους, θα στολιστούν, θα φωταγωγηθούν, θα
πλημμυρίσουν χαρούμενες μελωδίες για να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα. Τα σπίτια
θα στολιστούν, θα μοσχομυρίσουν με αρώματα, γεύσεις και μυρωδιές
χριστουγεννιάτικες, οικογένειες θα ενωθούν γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι. Όλα
τα παιδάκια θα ξεχυθούν στους δρόμους για να ψάλλουν τα κάλαντα, έθιμο από
παλιά που η ιστορία τους συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Έχουν βρεθεί αρχαία
γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα).
Πρόκειται για τραγούδια με ευχές για τον νοικοκύρη και τα άλλα μέλη της
οικογένειας. Στα παλιά χρόνια τα παιδιά τραγουδούσαν τα κάλαντα το βράδυ της παραμονής
των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων, κρατώντας φαναράκια στα
χέρια τους. Κύριος σκοπός των καλαντιστών ήταν η παρέα και ότι εισέπρατταν για
φιλοδώρημα στα παλιά ψωμάκια, κάστανα, καρύδια, μήλα, γλυκά και πολύ μετέπειτα
χρήματα το μοιράζονταν.
Τι είναι τα κάλαντα; Ψάξαμε και βρήκαμε πληροφορίες στο διαδίκτυο.
Μέσα από φωτογραφικό υλικό που είδαμε πως έλεγαν τα κάλαντα παλιά και πως
σήμερα. Παρατηρήσαμε ομοιότητες και διαφορές,
στην ένδυση και υπόδηση των παιδιών, αναφερθήκαμε στο σκοπό τους, γιατί
τα τραγουδάμε και πότε, τα παιδιά μας μετέφεραν τις δικές τους εμπειρίες αν
έχουν καλαντίσει και αν θα καλαντίσουν φέτος τα Χριστούγεννα...
Τα Κάλαντα του Νικηφόρου Λύτρα
Το γνωστό έργο του Νικηφόρου Λύτρα, που αποτελεί
χαρακτηριστικό δείγμα της νεοελληνικής αγροτικής ηθογραφίας.
Η ιστορία του πίνακα:
O κορυφαίος ζωγράφος τον δημιούργησε το 1872, και
θεωρείται ένας από τους πιο ξακουστούς πίνακες στην ιστορία της ελληνικής
ζωγραφικής.
Αποτυπώνει παιδιά ντυμένα με παραδοσιακά ρούχα, που
κρατούν παραδοσιακά όργανα και λένε τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα σε μια αυλή
ενός παλιού αγροτικού σπιτιού.
Δεν πρόκειται για μια απλή απεικόνιση ενός εθίμου,
αλλά για ένα συμβολικό έργο. Καταρχάς, απεικονίζει πέντε παιδιά διαφορετικής
καταγωγής και εθνικότητας. Με αυτόν τον τρόπο, ο ζωγράφος υπενθυμίζει το γνήσιο
πνεύμα των γιορτών. Το τραγούδι και ο σκοπός του είναι κοινός. Δεν γνωρίζει
διακρίσεις και χρώμα. Το μήνυμά του είναι διαχρονικό. Ειδικά για εποχές -όπως
αυτή που ζούμε- που επικρατούν αντιλήψεις φανατισμού, ρατσισμού κι εθνικισμού.
Στη δεξιά
μεριά του πίνακα βλέπουμε ένα άγαλμα που παραπέμπει στη Νίκη της Σαμοθράκης.
Απέναντι και σχεδόν στο ίδιο ύψος με αυτό, στέκεται μια κοινή σκούπα - ή ό, τι
απέμεινε από εκείνη. Στο βάθος υπάρχει ένα ξεραμένο δέντρο, δεμένο σ` έναν
πάσσαλο για να μην πέσει. Πίσω από έναν τοίχο κρύβεται ένα παιδί που παρατηρεί…
Μια μητέρα – που κι εκείνη φορά παραδοσιακή φορεσιά- κρατά στην αγκαλιά της το
μωρό της και παρατηρεί τα παιδιά με τη χαρά ζωγραφισμένη στο πρόσωπο της… Το
λαμπρό χαμόγελο του μελαμψού τυμπανιστή ξεχωρίζει… Η κάθε λεπτομέρεια αυτού του
πίνακα, όπως φαίνεται, εξυπηρετεί ένα σκοπό...
Πηγή: εδώ
Ο κορυφαίος ζωγράφος των Χριστουγέννων όπως τον αποκαλούν Νικηφόρος Λύτρας:
Περιγράψαμε και σχολιάσαμε τον πίνακα, τα χρώματα, τα πρόσωπα, την έκφραση των προσώπων, την ένδυση, το χώρο, τον χρόνο τα αντικείμενα... Κάναμε αναπαράσταση του πίνακα...
και στη συνέχεια τον ζωγραφίσαμε...
Παρακολουθήσαμε το παραμύθι : "Η μάγισσα που μισούσε τα κάλαντα"
Ακούσαμε τα κάλαντα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας μας και μάθαμε να τραγουδάμε τα Μακεδονίτικα κάλαντα τα οποία θα τραγουδήσουμε και στη γιορτή μας.
Γράψαμε τη λέξη Κάλαντα στον υπολογιστή και στη συνέχεια κάναμε ανασύνθεση της λέξης
Κάλαντα όπως Κυριακή, Κρυσταλλία, Κωνσταντίνος...
